TGRT satılmadan evvel daha güzel bir Tür… O günlerin TGRT’sinden geride kalan TGRT Belgesel kanalına denk geldim bugün. Bişr-i Hafî (Yalınayak Bişr) adında bir dini film oynuyordu. Çocukluğumda pek çoğunu izlediğim ve benim için izleri hâlâ silinmemiş olan 1990 sonrası çekilmiş bu filmlere tekrar göz attım. Sonra Bişr-i Hafî, Bir Zamanlar Sarhoştu filmini çıkış noktası olarak özelden genele bir araştırmaya giriştim. Bu yazı kişisel bilgi birikimim üzerinden ilerleyeceği için eksikliklerin mazur görülmesini rica ederim. Yorumlarınızla katkı sunabilirsiniz.

Bişr-i Hafî, Bir Zamanlar Sarhoştu filmi üzerine

Dünyaya ilk nidamı saldığım 1992 yılında yapılan yaşıtım olan film, filmle aynı adı taşıyan bir evliyanın hayat hikayesini anlatıyor. Yönetmenliğini ve senaristliğini Yücel Çakmaklı‘nın yaptığı film İhlas Holding tarafından kurulan İFPAŞ Yapım tarafından TGRT için çekilir. Başrolde Yılmaz Zafer ve Kadir Savun yer almaktadır.

Bişr-i Hafî, Bir Zamanlar Sarhoştu filmi, zengin bir ailenin tek çocuğu olan Bişr’in, vefat eden babasının tüm mal varlığını şarap sofralarında kendisi ve arkadaşları için hiç edişi ile başlıyor. Çaresiz kalan annesinin elinden gelen tek şey dua etmek iken Bişr, bir gün tövbe ederek tasavvuf ehli komşuları Demirci Cafer’in rehberliği ile manevi ilimlere kendini adıyor. Peki gerçekten kimdir Bişr-i Hafî?

Bişr-i Hafî kimdir?

Miladi 767 yılında Türkmenistan sınırları içerisinde bulunan Merv şehrinde zengin bir ailenin tek çocuğu olarak dünyaya gelir. Gençlik yıllarında babasının da vefatının etkisiyle meyhane ehlinin vazgeçilmez adamı olur. Rivayete göre bir gün sarhoş halde evine dönerken yerde besmele yazılı bir kağıt bulur ve bunu evinin duvarına asarak güzel kokular sürer. Sarhoş haline rağmen Allah adına bunca saygı göstermesi, onun hayatında yeni bir kapı aralar.

Dayısı Ali ibni Harşam’dan dini ve tasavvufi ilimler almaya başlayan Bişr-i Hafî, tasavvuf ilmi için Bağdat’a yalınayak yola çıkar. Burada başta Fudayl ibni İyâz olmak üzere devrin büyük din alimlerinden eğitim alır. Yalınayak yaptığı bu yolculuk nedeniyle kendisine Hafî lakabı verilir. Miladi 847 yılında vefatına kadar ilim öğrenmeye ve öğretmeye devam eder.

1990 sonrası dini film akımı

1990 ile Refah Partisinin ülke siyasetinde yükselişi ve türban yasaklarının söz konusu edilmeye başladığı yıllar başlıyor. Oluşan bu yeni süreç beraberinde dini filmlerin de artışına vesile oluyor. Bu dönem filmlerinde ahlaki yozlaşmalar, aile yapısının bozulması, kötü alışkanlıklar, vatan üzerine temalar işlenir. Filmler Yücel Çakmaklı, Mesut Uçakan, Mehmet Tanrısever gibi isimlerin imzasını taşır.

1990 döneminin meşhur dini filmleri

Konuya giriş yaptığımız Bişr-i Hafî, Bir Zamanlar Sarhoştu filmi benim için en çok iz bırakan filmlerden olmuştur. Yine bu dönemde çekilen Necip Fazıl eserinden uyarlanan Mümin ile Kafir, Emir Sultan, Bir Garip Koleksiyoncu, Kanayan Yara Bosna ve samimiyeti ile gönlümde taht kuran Cahit Zarifoğlu kitabı uyarlaması Yürek Dede filmleri benim unutamadıklarım arasındadırlar. Anmayı unuttuğum nice dini içerikli filmler bu dönemde hızla çekilmişlerdir.

Son notlar

1970 ile hız kazanan fakat asıl ivmesini 28 Şubat sürecine kadar 1990larda yaşayan dini film akımına kişisel bilgi birikimle kısa bir bakış attık. Konu ve çekim bakımından belli bir kaliteyi koruyabilmiş bu filmlerin yer yer en büyük problemleri seslendirmeler alanında olmuştur. Fakat şahsi kanaatim; bu filmlerin genelinde hem oyunculuğu hem de sesiyle en unutulmaz isim Haluk Kurtoğlu‘dur.

Hâlen TGRT Belgesel adlı kanalda oynatılmaya devam eden bu filmler, çocukluğumda dini kitap-kırtasiye işi yapan babamın vesilesiyle benim için büyük izler taşır. Eğer bir eksik ve hatam olduysa lütfen yorumunuzla belirtmeyi ihmal etmeyiniz.

Sürçü lisan ettiysem affola!