Tahta Kaşık Yapımı: Çıraklık

Karantina ve Hobi Batağı

Yaşadığımız sıra dışı günlerde kendine yeni bir uğraş arayanlardanım. Halihazırda yaptığım ve yapmaya devam edebileceğim şeyler zaman geçirmek için yeterli olsalar da farklılık arzusu ağır basıyor çoğu zaman. Tahta kaşık yapımı, youtube ve instagram batağına zaruri dalışlar gerçekleştirdiğim bir anda dikkatimi çekti. Doğaya davet içeren youtube kanallarını önerdiği şu yazıdan da anlaşılacağı üzere hep önümde olsa da üzerime alınmadığım bir hobiydi kaşık yapımı. Ta ki birbirinden ilginç şekillerde kaşıklar yapan birkaç instagram hesabına denk gelene kadar. Tahta kaşıklar anlamsızca cezbetti beni. Nasıl yapılır sorusunu youtube beyefendiye sorduğumda önce günümüz yerli bushcraft kanallarının videoları çıktı karşıma. Onları izlemek tatmin etmedi ve devamında birçok farklı dilde kaşık oyma videolarını izledim. Makine kullanmadan sadece ellerindeki aletlerle kaşık oyan insanları bir köşeye kaydedip tekrar tekrar izledim. Kaşığa makineyle şekil vermek, el emeğini azaltmak hiç de sıcak gelmedi bana. Sonra bir aydınlanma geldi: Tahta kaşık yapımı zaten bizim kültürümüzde varlığını koruyan bir meslek değil miydi? Bittabi!

Anadolu’da Taşta Kaşık Yapımı ve Ahmet Yesevî

Geleneksel yöntemleri araştırmaya koyuldum. İzlediğim onlarca belgeselin ardından karşıma cehaletimi haykıran bir derya çıktı: Anadolu’nun kaşık ustalarının kendilerine manevi rehber bildikleri, tahta kaşık yapımının piri kabul edilen Ahmet Yesevî… Anadolu’ya İslam’ın yayılmasında en büyük vesilelerden birisi olan Hoca Ahmet Yesevî, geçimini sağlamak için tahta kaşık oyup satmış ve sadece İslam kültürünü değil, tahta kaşık yapımını da beraberinde Anadolu’ya taşımış. Yaşı kemale ermiş nice ustanın ağzından duyduğum bu zikrin ışığında, bir hobi niyetiyle giriştiğim arayış bambaşka bir hâl aldı. Heyecan ve hevesim arttıkça arttı ama nereden başlamalıydım. Tez canlılığım yüzünden bir bilene danışmadan kaşık oyma bıçağını sipariş ediverdim. Oysa ki bu işin her yanı sabırmış!

Burnunun Ucunu Görememek

Kaşık yapımı konusunda ilk nasihatlerimi güzel insan Kamer Aygün’den aldım. Ertesi gün ise yaşadığım köyde de bir kaşık ustası olduğunu, bıçaklarımı sipariş ettikten sonra öğrendim. Eski bir öğrencimin velisiydi. Kaşık yapımını öğrenmek istemem benden çok onu mutlu etmiş gibiydi. Bıçaklarıma baktı ve oyma bıçağımın pek işe yaramayacağını söyledi. Hatta yakınımızdaki bir köyden bahsederek ekledi: “Kaşık yapımıyla ünlüdür orası. Çok iyi de oyma bıçağı yaparlar. Ağaç törpüsünü bile kendileri yapar. Yaptırırız sana da şu bela geçtikten sonra bir oyma bıçağı ve törpü.“. Tahta törpüsü almıştım ama ne bıçağım el yapımı bıçak kadar iyiydi -oyma işinde de pek iyi sayılmazdı- ne de törpüm. Oyma bıçağı hadi neyse de törpüm el yapımının yanında laf dinlemez haylaz çocuk gibiydi. Ustamın törpüsü pürüzsüz bir işçilik çıkarırken benimkisi kaşığın her yanını mahvediyordu. Siz siz olun, önce bir bilene danışın.

Henüz Yolun Başı

Size bu yazıyı henüz ilk kaşığımı bitirmemişken, hamlığım yüzünden elimde oluşan feci ağrılar eşliğinde yazıyorum. Spora yeni başlayan kişinin ilk gün yaşadığı ağrılara benzer sancılar bunlar ama bana haz veriyorlar. Diğer heveslerim gibi bunu da yolun başında terk etmek istemiyorum. Yüzeysel bir şekil verme işleminden öte manevi bir haz arzusundayım. Merak etmeyin, bir modern derviş havasına girip mesnetsiz öğretiler veren tiplerden olmayacağım, söz. Fakat süreci ve bu süreçte hissettiklerimi her zamanki gibi tüm samimiyetimle ifade etmeye çabalayacağım. Ayrıca bu hobi sana hitap etmiyorsa uzun zamandır hayatımda olan kartpostal hobisi ilgini çekebilir. Kartpostallar hakkında detaylı bilgi almak istersen şu yazı sana yardımcı olacaktır 😉